ايران گشت

موسيقي امروز ايران از دورهٔ آقا علي‌اكبر فراهاني (نوازندهٔ تار دورهٔ ناصرالدين شاه) باقي مانده‌است كه توسط آقا غلامحسين (برادر آقا علي‌اكبر) به دو پسر علي‌اكبرخان به نام‌هاي ميرزا حسينقلي و ميرزا عبدالله، آموخته شد و آنچه از موسيقي ملي ايران امروزه در دست است، بداهه‌نوازي اين دو استاد مي‌باشد كه به نام «رديف موسيقي» ناميده مي‌شود. رديف در واقع مجموعه‌اي از مثال‌هاي ملوديك در موسيقي ايراني است كه تقريباً با واژهٔ «رپرتوار» در موسيقي غربي هم‌معني است. گردآوري و تدوين رديف به شكل امروزي از اواخر سلسلهٔ زند و اوايل سلسلهٔ قاجار آغاز شده‌است. يعني در اوايل دورهٔ قاجار سيستم مقامي موسيقي ايراني تبديل به سيستم رديفي شد و جاي مقام‌هاي چندگانه را هفت دستگاه و پنج آواز گرفت.
از اولين راويان رديف مي‌توان به خاندان فراهاني يعني آقا علي اكبر فراهاني - ميرزا عبدالله – آقاحسين‌قلي و... اشاره كرد. رديف‌هايي كه اكنون موجود مي‌باشند: رديف ميرزا عبدالله - رديف آقاحسين‌قلي - رديف ابوالحسن صبا - رديف موسي معروفي - رديف دوامي - رديف طاهرزاده - رديف محمود كريمي - رديف سعيد هرمزي - رديف مرتضي ني‌داوود – و ... مي‌باشند. هم‌اكنون رديف ميرزا عبدالله - صبا و دوامي‌كاربري بيشتري دارند و بيشتر در مكاتب درس موسيقي آموزش داده مي‌شوند. همچنين بر هـفت دستگـاه اصلي و پـنج آواز، تعـدادي گوشه نيز موجود است و الگـوي نوازندگـان و خوانـندگـان امروزي است. شمار اين گـوشه‌ها 228 عدد عنوان شده است. رديف هاي مخـتـلف و مشهـور استادان موسيقي سنـتي صد ساله اخـير مانـند آقا حسيـنـقـلي، ميرزا عـبدالله، درويش خان و صـبا نـيـز از هـمين نـظم پـيـروي مي‌كـند.