ابوالحسن صبا
يكي از هنرمندان بزرگ ايران كه خدمت مهمي به عالم هنر كرده است، ابوالحسن صبا مي باشد كه از خانواده اي هنرمند بود و پدر و پدربزرگ و جدش نيز از هنرمندان زمان بودند و شاگردان زيادي در كشور ما تربيت كرده اند.
ابوالحسن صبا فرزند دكتر ابوالقاسم كمال السلطنه فرزند جعفرخان حكيم باشي معروف به صدرالحكماء و از نواده هاي فتحعلي خان صبا ملك الشعراي دربار قاجار بوده است. ابوالحسن صبا در سال 1281 خورشيدي در خانواده اي تولد يافت كه اهل هنر و ادبيات و طبابت بودند. به علت تسلط پدر صبا به ادبيات فارسي و عربي به او لقب كمال السلطنه را دادند. مادر صبا نقل كرده است كه ابوالحسن از بچگي لب ايوان مي نشست و چند تار به انگشت خود مي بست و با دهان صداي سازهاي مختلف را در مي آورد. كمال السلطنه پسر ديگري داشت به نام عبدالحسين و سه دختر داشت كه همه هنرمند و دلبسته به موسيقي بودند. با اين كه برادرش عضو وزارت خارجه بود و صاحب مقاماتي شد ولي به كار هنري ادامه ميداد.
دكتر گلشن ابراهيمي مي نويسد: ابوالحسن صبا تحصيلات مقدماتي را در مدرسه علميه و سپس در كالج آمريكايي به پايان رسانيد و به زبان و ادبيات فارسي و انگليسي آشنايي يافت.
ابوالحسن صبا در سال 1308 به مديريت مدرسه صنايع ظريفه رشت منصوب شد و شاگردان زيادي تربيت كرد. با تمام علاقه اي كه به مردم گيلان داشت به علت آب و هواي گيلان كه برايش مساعد نبود به تهران آمد و خانه موروثي خود را در كوچه ظهير الاسلام براي تدريس موسيقي در نظر گرفت كه بعداً به (موزه صبا) تبديل شد.
ابوالحسن صبا قبل از فوتش در مصاحبه اي گفت، تا كنون سه هزار تن را تعليم داده است. از بدشانسي موسيقيدانان ايران و دوستداران هنر، ابوالحسن صبا خيلي زود از جهان رفت و در تاريخ 29 آذر سال 1336 چراغ عمرش خاموش شد و دوستان و علاقمندان بيشمار خود را دچار حرمان ابدي نمود.
ابوالحسن صبا درباره فراگرفتن موسيقي چنين مي گويد:
پدرم علاقه مفرطي به موسيقي داشت، يعني خودش هم آشنا به ساز ايراني بود و از كودكي يعني از شش سالگي مرا نزد اساتيد وقت راهنمايي كرده بود. قبل از اين كه شروع به مشق ويلن بكنم با سازهاي ايراني از قبيل سه تار، تار، سنتور و ضرب آشنا شدم، حتي قدري هم كمانچه زدم. بعداً اطلاعات خودم را به ويولون منتقل كردم و تقريباً يك مكتب خصوصي براي ويولن ايجاد شد و كتابهايي در اين خصوص نوشته و انتشار دادم. 
صبا از كودكي در نواختن انواع سازهاي اصيل ايراني مهارت داشت، اما شگفتي هنر او را بايد از زمان تأسيس مدرسه عالي موسيقي دانست كه در سال 1302 به همت استاد علينقي وزيري و با ياري سردار سپه در تهران آغاز به كار كرد. تأسيس اين مدرسه ميداني براي عرضه مهارت و نبوغ او بود.
وقتي ابوالحسن صبا درگذشت، شهريار شاعر مشهور درباره او چنين سرود:
اي صبا با تو چه گفتند كه خاموش شدي؟ چه شرابي به تو دادند كه مدهوش شدي؟
تو كه آتشكده عـشـق و مـحـبـت بـــودي چه بـلا رفت كه خاكسـتـر خاموش شدي؟
به چه دستي زدي آن ساز شبانگاهي را كه خـو از رقت آن بـيخود و بـيـهوش شدي؟
تو بصد نغمه، زبان بودي و دلها هم گوش چه شنفتي كه زبان بستي و خود گوش شدي؟
خلق را گر چه وفا نيست و ليكن گل من نه گمان دار كه رفـتـي و فـرامـوش شـدي؟
تـا ابـد خـاطـر ما خوني و رنگين از تست تو هم آمـيـخـتـه بـا خـون سـياوش شـدي؟
منبع:فرهنگسرا