ايران گشت

بافت قالي و قاليچه طي سالهاي متمادي در ميان عشاير كهگيلويه و بوير احمد تكامل يافته است. بويژه بافت قاليچه در ميان ايل نشينان و روستاييان بيشتر توليد مي شود و به دليل سهولت حمل و نقل طرفداران بيشتري دارد. قالي و قاليچه جزو وسايل ضروري زندگي ايل نشينان و جزو اصلي جهيزيه دختران مي باشد. اجزاي تشكيل دهنده قالي عبارتند از: پود، تار، پرزيا خواب قالي. در اين استان جنس تارها از پنبه يا مخلوط پشم و مو است و جنس پودها از پشم يا پنبه مي باشد. اما جنس پرز از پشم است و گاهي از كامواهاي رنگي ( اكريليك ) نيز استفاده مي شود. دستگاههاي بافندگي قالي و قاليچه در غالب نقاط اين استان ساده بوده و توسط خود بافندگان ساخته مي شود و مثل ساير عشاير و ايالات ايران از نوع دار افقي است. براي بافت يك قالي ممكن است يك يا دو زن به اتفاق هم كار كنند. زنان بافنده استان كهگيلويه و بوير احمد با تلفيق ذوق و سليقه خود و با بكار بردن نقوش و طرحهاي عشايري قاليهايي مي بافند كه بسيار زيباست. اين نقوش برگرفته از پيشينيان و نسل هاي قبلي است كه به بافندگان امروزي انتقال يافته است و با نقوشي از طبيعت پيرامون خود و اشياء خود و اشياء مورد علاقه توليد كنندگان تركيب و مزين شده است. تعدادي از اين نقوش به دليل مجاورت عشاير كهگيلويه و بوير احمد با عشاير قشقايي و بختياري وارد بافته هاي اين عشاير شده است. يكي از نقوش تزييني و قديمي قالي هاي استان كهگيلويه و بوير احمد نقش حوض نام دارد. اين نقشه مختص زمينه و متن قالي است. نقش حوض با استفاده خطوط شكسته فضاهاي هندسي متن قالي بوجود مي آيد و بيشتر اوقات با نقوش گل خرده ( نقوشي كوچك مانند گل پنج پر ، چنگ) اطراف حوض ها و فضاهاي خالي پر مي شود. حوض انواع مختلفي دارد  نقش حوض ساده: بيشتر در قالبهاي قديمي ( تقريباً 130 سال پيش) ديده مي شود. اين نقش از يك مربع ساده تشكيل شده و در پيرامون آن هيچ نوع گل خرده اي وجود ندارد و در وسط آن نقش چنگ را مي توان ديد. 

نقش حوض چند ضلعي: در اين نوع نقش شكستگي خطوط بيشتر شده و اطراف و درون آن با خرده نقش پر شده است. در نمونه اي كه تقريباً متعلق به 90 سال پيش است، نقش حوض شش ضلعي كه در پيرامون و درون با خرده نقش مزين شده است، ديده مي شود.

نقش حوض با نشان ساساني: اين نقش در قالي هايي كه تقريباً قديمي هستند، وجود دارد.

چند حوض در وسط: نمونه هايي از قالي هاي متعلق به 60 سال پيش به اين طرف ديده شده است كه نقش حوض هاي بزرگي در متن قالي و حوض هاي كوچكي پشت سر هم قرار گرفته اند. 

حوض در حوض: در اين نقش تنوع شكستگي ها بيشتر شده و شكلي را پديد مي آورند كه به نقش حوض در حوض معروف است. اين نمونه ها در 40 سال اخير بيشتر ديده مي شوند.
از ديگر نقوش رايج در استان كهگيلويه و بوير احمد نقش خشت مي باشد. در اين نوع نقش متن قالي به مربع هاي 20 × 20 سانتي متر تقسيم و درون هر مربع يك طرح مستقل از ديگري بافته مي شود. پيرامون مربع ها با يك حاشيه ساده محاط شده است و درون خشت ها از شكل هاي ساده شده طبيعي و اشياي مورد علاقه بافندگان منقوش مي گردد. سرو يكي از شكل هاي ساده شده طبيعي است كه در ميان خشت ها بافته مي شود. صنوبر و سرو كه در جنگل هاي سرسبز اين خطه به صورت تكه درخت ديده مي شوند براي هنرمند قاليباف ياد آور سرسبزي جنگل و نمادي از شادابي و خرمي است. اصولاً سرو در هنر ايراني به عنوان درخت مقدس و مظهر بهار و سرسبزي و مردانگي است. استفاده از سرو در تمدن آشوري و ايلامي و پس از آن در هخامنشي ديده شده است. سروهاي قالي هاي عشاير كهگيلويه و بوير احمد به شكل يك سرو ايستاده با شاخه هاي افقي است. اين نوع سرو در حجاري هاي تخت جمشيد نيز ديده مي شود. نقوش حيوانات در قالي هاي كهگيلويه و بوير احمد نيز رايج است. حيواناتي از قبيل آهو، شير، خرس، كبك كه سمبل زيبايي، شجاعت محسوب مي شوند. از نقوش حيوانات نقش شير اهميت ويژه اي دارد. در بعضي از قالي ها يك يا دو شير بزرگ در وسط قالي و شيرهاي كوچكي در اطراف شير بزرگ قرار مي گيرند كه نشان دهنده شجاعت و عظمت شير بزرگ در برابر ديگر شيرها است. شيرهاي بافته شده قالي هاي اين خطه داراي يال و كوپال هستند. نقش سماور كه در كنار نقش گياهي بافته مي شود و در سرتاسر متن قالي با تغييراتي در رنگ بافته مي شود از نقوش ديگر قالي هاي عشاير استان كهگيلويه و بوير احمد است. از نقوش بكار رفته در قالي هاي عشاير از دو نقش نعلبكي و كله اسبي مي توان نام برد كه بيشتر در بافته هاي عشاير همجوار با عشاير قشقايي ديده مي شود. اين نقش به موازات حاشيه قالي، بصورت دو ستون با سرستون اسبي شكل در دو طرف قالي قرار مي گيرد و يادآور سرستون هاي تخت جمشيد است. حاشيه قالي هاي بوير احمد بسيار ساده است و شامل نقوش سرو و زنگوله، پنجه خرسي، صنوبري، گلسرخي، كژدمي و پنجره اي مي باشد. حاشيه هاي قالي هاي قديمي داراي تنوع بيشتري است و از نقوش هندسي در آنها استفاده شده است.