ايران گشت

منطقه حفاظت شده هفتاد قله با مساحتي معادل 82125 ‏هكتار، در محدوده شهرستان هاي اراك و محلات و ناحيه كوچكي از شهرستان خمين واقع شده است. اين منطقه از شمال به مراتع قوچك، از غرب و شمال غربي به جاده آسفالته تهران - جنوب كشور، از جنوب غربي به دشت امام آباد،از جنوب به ارتفاعات انجدان، چنار و بزيجان و از شرق به ارتفاعات شانق و تپه ماهورهاي ورين،كهك و دره چاه مولا محدود مي شود. اين منطقه شامل مجموعه اي از ارتفاعات ،تپه ماهورها و دشت هايي با پوشش استپي است و زيستگاه سه گونه از مهم ترين پستانداران بومي يعني ‏ كل و بز، قوچ وميش و آهو است. علاوه بر اين، مناطتي كوهستاني آن داراي گونه هاي كمياب گياهان وحشي است كه در حفظ و حرا ست خاك و تشكيل سفره هاي آب زيرزميني اثربه سزايي دارد و در صورت ازبين رفتن اين نوع پوشش ، خاك فرسوده شده و در نتيجه سيل به وجود مي آيد كه در تخريب سيستم هاي ‏آبي نقش مهمي داردو خسارات جبران ناپذيري به اقتصاد محلي وارد مي كند. هفتاد قله مجموعه اي كوهستاني است كه از شمال به جنوب كشيده شده است.اين كوه داراي هفتاد برآمد گي يا قله است كه هر يك نام مخصوصي دارد وتصور مي شود، وجه تسميه هفتاد قله نيز به همين موضوع مربوط مي گردد. اين منطقه به دليل امتيازات خاص و وفور حيوانات وحشي قابل شكار از قديم جزءشكارگاه هاي مشهور ايران محسوب مي شده و بسيار مورد توجه سلاطين به خصوص در دوران قاجار بوده است و به همين علت تإ سال 1349 ‏از نظر حيات وحش و پوشش گياهي بسيارفقير شده بود، لذا همراه چند منطقه ديگر به عنوان منظقه ممنوعه اعلام و قرق شد.در سال 1353 ‏به علت نياز منطقه به توسعه، نواحي وكوههاي انجدان، لته در، سله بهر، سراب ازنا، برآفتاب هاي كارچان وآقايي به منطقه اضافه و به عنوان منطقه حفاظت شده هفتاد قله اعلام گرديد. اين امر موجب بهبود وضع مراتع و حيات وحش منطقه شد،ولي در سال هاي 1357 و1358 به علت درگيري دولت و نيروهاي مرد مي با مسائل انقلاب ،اين منطقه همچون ساير مناطق مورد تخريب وتجاوز سودجويان قرار گرفت وضمن نابودي نسل آهو،تعداد پستانداران وحشي در منطقه نيز به شدت كاهش يافت. ‏با اين حال از سال1359 تلاش مامورين سازمان حفاظت محيط زيست و همكاري مقامات اجرايي و قضايي ، ازاين تجاوزات جلوگيري به عمل آمده است. ‏اين منطقه زمستان هاي سرد و تابستان هاي معتدل دارد و متوسط بارندگي آن در حدود250 ميلي متر است ، ولي به علت صخره اي بودن منطقه زياد برفگير نيست. برودت هوا نيز در زمستان هاي سرد گاهي به 30 درجه زير صفرمي رسد، در صورتي كه تابستان هادرمدخل دره ها، دماي هوا گاهي به 38 درجه بالاي صفر مي رسد.

اين بنا در جنوب شرقي روستاي موت آباد، در حدود 15 ‏كيلومتري جاده اراك - قم واقع شده است. بناي امام زاده از سه قسمت مجزا ساخته شده و در آن چند سنگ نوشته موجود است كه بر روي يكي از آن ها تاريخ487 ه . ق ثبت شده است. ايوان رفيع امام زاد. داراي طاقي به ارتفاع تقريبي 5 ‏متر است. گنبد بنا از نوع هرمي است كه باكاشي تزئين شده است. طبق روايات سا لمندان آبادي، اين بنا توسط شاه طهماسب ‏صفوي تعمير شده است.

اين بنا در روستاي گودرز، در30 كيلومتري جاده اراك به خمين واقع شده است. بنا در روي سطح مرتفعي كه نزديك3 متر از سطوح اطراف بلند تراست با نقشه هشت ضلعي ساخته شده و داراي دو معبر- يكي در شمال شرقي و ديگري در جنوب شرقي- است. شيوه گچبري بنا، آن را به قرن ششم هجري قمري مربوط مي كند.

يكي از مراكز زيارتگاهي شهرستان خمين كه زائران قابل توجهي را در تمام طول سال از شهرها و استان هاي مختلف جلب مي كند،آرامگاه امام زاده عبدالله در روستاي ريحان است. چگونگي انتساب شخص مدفون در آن به معصومين عليه السلام مشخص نيست ، طبق گفته يكي از اهالي محل به نام حاج اكبر(كدخداي سابق روستا) جنازه اين امام زاده در سال 1354 به هنگام خاكبرداري از محل، به شكل كاملأ سالم پيدا شده و متعاقب آن دو جنازه سالم د يگر نيز كه گو يا پسران امام زاده هستند، در محل يافت شده است. در حال حاضر با توجه به فراواني زائرين امام زاده ، درآمد سالانه آن طبق اظهار معتمدين محل بيش از20 ‏ميليون تومان مي باشد.

اين آرامگاه در روستاي يوجان شهرستان خمين واقع شده است و نقشه اي چهارضلعي دارد. در وسط هر ضلع، درگاهي با عمق زياد وجود دارد. هيچ گونه تزئيني بر روي د يوارهاي داخلي ديده نمي شود. سه در از ‏چهار در ورودي داخل بقعه را درهاي منبت دوران صفويه تشكيل مي دهد كه داراي تزئينات گل وبوته اسليمي هستند. نام حضرت علي (ع) بر روي درهاي مزبور نقش بسته است.تاريخ روي در جبهه شمالي، مربوط به سال1022 ه .ق است. در مورد هويت شخص مدفون در بنا، اطلاعات مستندي در دست نيست.

اين بنا در شهر خمين واقع شده و از نظر ساخت كالبدي و معماري ،بنايي ارزنده است. سبك معماري فضاي داخلي، نوع مصالح و اسكلت ساختماني آن را به صورت يك پديده معماري بي نظير در منطقه خمين در آورده است. دركل سازمان فضايي شهر خمين، تنها عنصري كه با "سرا- قلعه" بيت امام قابل مقايسه است، همين "سرا- قلعه" سالارمحتشم است. اين قلعه يك پديده شاخص در مجموعه شهر بوده و ديوارهاي بلند و سردر باشكوه و جالب توجهي دارد. سابقه كاركرد حكومتي اين قلعه ظاهرأ خيلي بيشتر از بيت امام است، ولي برخي خصوصيات آن مثل مشرف نبودن به شهر و دوري نسبي آن از مراكز اصلي شهر، معايبي براي اين مركز حكومتي است. وجه تشابه اين دو قلعه، آن است كه در مجاورت هردوي آن ها كوچه هاي بن بست و واحدهاي همبستگي متعددي وجود داشته كه آن ها نيز قلعه اي نفوذ ناپذير بوده اند‏. در اين خانه ها مردم عادي و بي بضاعت زندگي مي كرده اند‏. اصطلاحأ اين قلعه ها را مي توان "محله – قلعه " ناميد. اين بنا اخيرأ از سوي سازمان ميراث فرهنگي استان به عنوان يكي از بناهاي قابل ثبت شناخته شده و قرار است بعد از خريداري از مالك ، به ثبت تاريخي برسد و مورد حفاظت ، بازسازي و مرمت قرار گيرد. در جوار اين خانه قديمي، خانه ديگري نيز با همين شيوه معماري وجود دارد كه متعلق به برادر سالار محتشم است و در حال حاضر مسكوني مي باشد. اين خانه قديمي نيز از نظر ويرگي هاي معماري و تزئينات موجود از بناهاي ديدني و بسيار جالب توجه شهر خمين مي باشد، ولي زيبا يي آن درحد بناي سالارمحتشم نيست. سبك معماري اين دو خانه چه به لحاظ تزئينات و چه به لحاظ نقشه و نحوه قرار گيري آن در محوطه ، نشان مي دهد كه اين بنا نيز به اواخير دوره قاجاريه تعلق دارد.