ايران گشت

اين حسينيه با معماري ويژه خود به عنوان يك اثر ارزشمند در منطقه به شمار ميرود . تنوع در طاق و قوس ها، پوشش سقف ها و وجود سه حياط جدا گانه كه به وسيله راهروهايي به هم مرتبط هستند ، اين حسينيه را در معماري منطقه از جايگاه ويژه اي برخوردار كرده است . عناصر معماري اين بنا شامل اتاق نشيمن ، هشتي ، ميان خانه ، بادگير ، گنبدخانه ، محرابي با حاشيه تزييني و ... است . از جمله تزيينات اين بنا رسمي بندي ها و گچبري هايي به شكل گلهاي هشت پر است . زمان ساخت بنا اوايل دوره قاجار است .

مساحت اين مسجد 2470متر مربع است كه از اين مقدار ,1050متر مربع عرصه داخلي مسجد و غيره ميباشد و ايوان اين مسجد بنايي با شكوه است كه 18 متر ارتفاع و11متر عرض و 22 متر طول دارد. ناصر خسرو كه نيمه قرن پنجم اين بنا را ديده است از زيبايي آن ياد ميكند. سقف ايوان داراي چهار تاق و سه گنبد است. گنبد وسط داراي مقرنس كاري بسيار زيبايي است . اين مسجد داراي منبري منبت كاري شده به ارتفاع 75/4متر است كه از چوب چنار ساخته شده است و پله اول ان دو درب مشبك و منقش دارد.اين منبر نفيس در سال 1082هجري قمري ساخته شده است . مسجد در زمان شاه سليمان صفوي مرمت شده و نام استاد ومعمار ان كربلايي اسحاق قايني در گوشه تاق بنا با تاريخ 1263 نوشته شده است.

اين حسينيه بزرگترين تكيه و حسينيه بيرجند است و از شاهكارهاي معماري زمان به شمار مي رود . بنا در زمان امير اسماعيل خان شوكت الملك در دو طبقه ساخته شد و عناصر معماري آن شامل سر در ورودي با ويژگي هاي معماري سنتي ، هشتي ، دالان ، حوض خانه ، ايوان ، گنبد خانه و حجره هايي در اطاف صحن و ديگري به گنبد خانه راه دارد . گنبد خانه در پشت ايوان با شكوه بنا قرار دارد و داراي طاق نما هاي تزييني و تزيينات رسمي بندي است . از ويژگي هاي عمده معماري اين بنا ، رعايت خصايص معماري سنتي ايراني در كل اجزاء آن است . اين بنا پس از تاسيس مدرسه دارالفنون و تاسيس مدارس جديد در چند شهرستان از جمله تبريز و اروميه به عنوان مدرسه شوكتيه فعاليت آموزشي خود را آغاز كرد .

اين بنا در بازار سادسي بيرجند قرار دارد و متعلق به (( حاج محمد حسين ملك )) ( ملك الجار وقت بيرجند ) و به نام او معروف است . اين كاروانسرا ذر حقيقت يك سراي تجاري بود و چند بازرگان در آن حجره داشتند . اين بنا با تغييراتي هنوز باقي است و در حال حاضر به نام (( سراي گلشني )) معروف است .

اين حسينيه در داخل بافت قديم و در محله چهار درخت شهر بيرجند قرار دارد و پذيراي طبقات گوناگون مردم اعم از رجال سياسي ، نظامي ، و كسبه بوده است . اين بنا در دوران سلطنت شاه عباس صفوي به فرمان (( امير زاده خاتون )) ملقب به (( بي بي نواب )) از زنان معتقد خزيمه . احداث شد . فضا هاي معماري آن شامل ورودي ، هشتي ، ميانسرا ، اتاق اعياني ، فضاهاي منفرد و گنبد كلاه فرنگي مزين به مقرنس و گچبري هاي تزييني است .