ايران گشت

توضيحات: محدوده نزديك تر به ضريح مطهر را رواق مي نامند . رواق بالاسر : شامل همان محوطه اي است كه بين مسجد بالاسر تا ضريح مطهر را در بر گرفته . فضاي اين رواق با آينه كاري و گچ كاريهاي بسيار زيبا آراسته شده و محل زيارت مومنين است . رواق دارالحفاظ : محوطه بين ايوان طلا و ضريح مطهر است كه از سابق در اين محل خادمين و قاريان قرآن مراسم ويژه اي داشتند . هم اكنون نيز خطبه شامگاهي خدام در اين محل انجام مي شود . رواق آينه (شهيد بهشتي) : در بخش زنانه و پايين پاي حضرت (س) قرار دارد . با تعميراتي كه در سالهاي اخير در اين مكان انجام شده محل بسيار با صفا و نوراني براي زيارت خواهران فراهم آمده است . رواق پيشرو : محوطه بين مسجد طباطبايي و ضريح مطهر كه سالها محل برگزاري مراسم خطبه صبحگاهي و عرض ادب خدام آستانه مقدسه بود . اين سنت حسنه هم اكنون نيز ادامه دارد .

ايوان طلا : ايوان طلا و دو ايوان كوچكتر كنار آن كه در شمال روضه مقدسه واقعند در سال 925 ه. ق هنگام تجديد بناي گنبد و احداث صحن عتيق و گلدسته هاي آن ساخته شد . بر فراز اين ايوان كتيبه اي به خط ثلث سفيد در زمينه لا جوردي گرداگرد ايوان ديده مي شود كه متن آن را حديث نوراني تشكيل مي دهد. پس از اين كتيبه بدنه ايوان تا دو متر آراسته به كاشي هاي معرق است و بعد از آن كتيبه سراسري ديگري به چشم مي خورد و بالاي آن مقرنس هاي سقف ايوان با خشت هاي طلا پوشيده شده است . دو ايوان كوتاه تر در دو طرف ايوان طلا قرار دارد كه به كاشي هاي معرق آراسته شده است . ايوان آينه : در جانب شرقي حرم مطهر نيز ايواني مرتفع قرار دارد كه به خاطر آينه كاري آن به ايوان آينه معروف است . پايين ديوار آن به بلندي بيش از يك متر سنگ مرمر به كار رفته و هر بدنه آن با يك قطعه سنگ آراسته شده و از بالاي آنها بدنه ايوان تا سقف آينه كاري شده است . در كمربند ايوان كتيبه اي سراسري از سنگ مرمر وجود دارد كه به خط ثلث آيه اي بر آن نقش بسته است . ميان ايوان و رواق شرقي حرم ايوانچه اي است كه مانند ايوان اصلي با آينه كاري تزيين شده و بر سردر آن حديثي به خط نستعليق مشكي ديده مي شود . اين مجموعه هنري شگفت انگيز از كارهاي ارزشمند هنرمند مشهور دوره قاجار (استاد حسن معمار قمي) كه همزمان با بناي صحن نو به دستور (ميرزا علي اصغر خان اتابك) صدراعظم بنا شد . گلدسته ها (مناره هاي صحن عتيق) : در صحن عتيق بر فراز ايوان طلا دو ماذنه استوانه اي رفيع قرار دارد . پوشش ماذنه ها كاشي گرهي به شكل مارپيچ است كه در ميان پيچ ها نام هاي مبارك (الله) (محمد) (علي) به خط بنايي خوانده مي شود . اين ماذنه ها به دستور (محمد حسن خان شاهسون شهاب الملك) در سال 1285 ه. ق بنا شدند و قبه آنها در سال 1301 ه. ق طلا كاري شد. مناره هاي ايوان آينه : بر فراز پايه هاي دو طرف ايوان دو ماذنه است كه از بلندترين بناهاي آستانه هستند . در بالاي ماذنه ها كتيبه اي با پهناي حدود يك متر ديده مي شود كه متن آن در دو ماذنه آيه هاي قرآني است . پوشش هر دو ماذنه از بالا تا پايين سرتاسر كاشي گرهي است كه در ميان آنها نامهاي پروردگار متعال خوانده مي شود . ماذنه هاي صحن بزرگ : دو ماذنه نيز در صحن بزرگ (اتابك) وجود دارد كه در روبروي ايوان آينه واقع شده است كه تا سال هاي اخير نيز موذنين در بالاي آنها اذان و مناجات خواني داشتند .اين دو ماذنه نيز زيبايي خاصي را در صحن ايجاد نموده است .

روستاي هدف گردشگري فردوروستاي فردو از توابع بخش كهك (نوفل لوشاتو) شهرستان قم با مختصات جغرافيايي 50 درجه و 54 دقيقه طول شرقي و 34 درجه و 16 دقيقه عرض شمالي در 15 كيلومتري جنوب شرقي كهك و 47 كيلومتري جنوب شهر قم قرار دارد.اين روستا از جنوب غربي به كوه چال از جنوب شرقي به كوه عبدالوهاب و از شرق به كوه سلطان سعيد شاه محدود مي شود.روستاي فردو در محدوده كوهستاين جنوب شرقي كهك استقرار يافته و ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 2070 متر است و اقليمي معتدل و كوهستاني دارد. آب و هواي آن در بهار و تابستان خنك و مطبوع و در زمستان سرد و خشك است. رودخانه فصلي فردو در شرق روستا جريان دارد.روستاي فردو قدمت و پيشينه تاريخي طولاني دارد. بناي امامزاده بسوره (باوره) در حوالي روستا و همچنين امامزاده اي در داخل روستا قدمت اين روستاي كوهستاني را نشان مي دهند. قدمت اين زيبارتگاه ها به دوره صفوي مي رسد.مردم روستاي فردو به زبان فارسي و با لهجه محلي سخن مي گويند مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند.الگوي معيشت و سكونتبراساس نتايج سرشماري سال 1375 روستاي فردو در حدود 1113 نفر جمعيت داشته است كه در سال 1385 به 938 نفر كاهش يافته است.درآمد اكثر مردم روستاي فردو از فعاليت هاي زراعي ودامداري تامين مي شود. گروهي از مردم روستا در امور خدماتي و توليد صنايع دستي اشتغال دارند. در روستاي فردو پرورش زنبور عسل نيز رواج دارد.مهم ترين محصولات زراعي روستا شامل گندم، جو، لوبيا و عدس است. اراضي اين روستا به صورت آبي و ديم كشت مي شوند. آب اراضي مزروعي از رودخانه و قنات تامين مي شود.باغداري در روستا رونق دارد و انواع ميوه ها مانند گردو، قندق، گيلاس، بادام، هلو و سيب از محصولات باغي آن است. مراتع سرسبز و حاصلخيز اطراف اين روستا موجبات رونق دامداري را فراهم آورده و انواع لبنيات در آن فراهم آورده و انواع لبنيات در آن فرآورري مي شود. زنان روستاي فردو در كنار فعاليت هاي زراعي و دامداري به بافت انواع قالي، زيلو و گليم مي پردازند.روستاي كوهپايه اي فردو بافت مسكوني متراكم دارد خانه هاي روستا براي غلبه بر شيب طبيعي زمين و امنيت بيشتر در كنار يكديگر و اكثر در يك طبقه و به ندرت در دو طبقه با سقف هاي مسطح ساخته شده اند. ديوارهاي خانه ها ضخيم است و در و پنجره هاي چوبي و آهني دارند. مصالح عمده به كار رفته در ساخت اكثر واحدها مسكوني آجر، خشت، كاهگل، گچ، سيمان و آهن مي باشد.شكل خانه ها از نوع معيشت و مشاغل خانوار روستايي تبعيت مي كند مثلا در منازل دامداران علاوه بر فضاهاي معمول انبار علوفه و اصطبل نيز وجود دارد سبك سياق معماري روستا بسيار ساده و در عين حال بسيار زيباست.جاذبه هاي گردشگريروستاي فردو با ويژگي هاي منحصر به فرد طبيعي يكي از روستاهاي جالب توجه منطقه است. ا رتفاعات اطراف مراتع وسيع كشتزارهاي پيراموني و باغ هاي روستا چشم اندازهاي زيبا و شگفت انگيزي را پديد آورده اند.به فاصله يك كيلومتري روستا چشمه هاي آب از زمين مي جوشند و مزارع و باغات روستا را مشروب مي سازند. جريان چشمه ها مزارع و باغات از جاذبه هاي بسيار زيبايي اطراف روستا هستند.در فاصله 10 تا 12 كيلومتري اطراف روستا رودخانه پرآبي جريان دارد كه حواشي آن زيستگاه پرندگان و جانوران گوناگوني است. سواحل رودخانه در فصول بهار و تابستان بسيار سرسبز است و محلي مناسب براي گشت و گذار و تفرج گردشگران به شمار مي رود.كوه برف انبار در فاصله 12 كيلومتري روستا قرار دارد و با چشم اندازهاي بسيار زيبا گردشگران طبيعت دوست را به سوي خود جذب مي كند. سطوح كوه در فصل زمستان از برف يكپارچه سفيد پوش مي شود و جلوه اي بسيار تماشايي مي يابد.غار سالمستان يكي ديگر از جاذبه هاي طبيعي اين روستاست. كه در فاصله 5/8 كيلومتري قرار دارد. اين غار مورد توجه غار نوردان و فضايي براي به گذران اوقات فراغت است.مزرعه وسف از مزارع وسيع سرسبز و از جاذبه هاي طبيعي و تفرجگاه هاي اطراف روستا است.ويلحال مرتع وسيع و زيبايي است كه در 16 كيلومتري روستاي فردو قرار دارد. اين مرتع يكي از نواحي سرسبز و تماشايي روستاست كه در بهار و تابستان با هوايي ييلاقي جلوه اي ويژه مي يابد.انواع گياهان دارويي مانند گل گاو زبان، شيرين بيان، گل ختمي، شاتره، خاكشير و گون در پيرامون روستا مي رويند كه كاربردهاي متنوعي دارند. انواع پرندگان و جانوران مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، كبك و تيهو حيان جانوري پيرامون روستا را تشكيل مي دهد.آرامگاه امامزاده فردو، بقعه اي ساده و كوتاه است كه در بالاي تپه اي كوچك و ميان گورستان روستا قرار دارد. اين آرامگاه را مدفن شش تن مي نامند. در برابر در ورودي بقعه، يكي دو سنگ قبر كوچك با تاريخ هاي 1027 و 1150 هجري قمري و درون گورستان، چند سنگ قبر كهنه از جمله دو سنگ بزرگ از قرن يازدهم هجري قمري ديده مي شود، لكن بناي امامزاده چندان قديمي نيست. امامزاده فردو، مورد احترام مردم روستاي فردو و روستاهاي پيراموني است.بناي امامزاده بوره (باوره)، در 8 كيلومتري روستاي فردو در مزرعة باوره واقع شده است. اين بنا شامل دو بقعه است كه در هر بقعه، دو امامزاده به نام هاي شاهزاده محمد و حسين، حليمه خاتون و زينب خاتون از احفاد امام كاظم (ع) مدفون شده اند.پوشش اين دو بقعه از نوع عرقچيني با مصالح سنگ و گچ و از آثار قبل از دورة صفوي است كه تزئينات هنري خاصي ندارد. قاعدة هر دو بقعه از خارج و داخل به شكل مربع و دهانه آن 3 و ارتفاع آن 7 متر است؛ در هر ضلع آن شاه نشيني با طاق رومي پوش ساخته شده است. در زواياي بالاي بقعه، نيم طاقي هاي مربع به هشت ضلعي تبديل شده اند. نورگيرهاي هشت ضلعي گچ بري مشبك دارد.در ميانة هر يك از دو بقعه دو صندوق منبت، روي قبور نصب گرديده كه از آثار هنري قرن يازدهم هجري قمري است. در جهت شمال امامزاده، ايوان قديمي از سنگ و گچ با جدار سفيد كاري احداث شده است. دو لنگه در منبت كاري شدة تابستاني، در مدخل بقعه و در زير ايوان نصب شده است. اين امامزاده مورد احترام و توجه مردم روستا و زائران است.مردم روستاي فردو، در اعياد بزرگ مذهبي و ملي به جشن و سرور و در ايام سوگواري به عزاداري مي پردازند. مراسم شبيه خواني و تعزيه خواني در ايام محرم برگزار مي شود.موسيقي در ميان مردم روستا، جايگاه ويژه اي دارد. انواع موسيقي محلي در مراسم جشن و شادي و عروسي و همچنين در برخي از عزاداري رواج دارد.چوب جنگي از مهم ترين بازي هاي محلي روستاست.پوشاك محلي در ميان مردم روستا كمتر مشاهده مي شود، اما كهنسالان از لباس محلي استفاده مي كنند. قالي هاي زيبا با طرح هاي سنتي و ابتكاري كه اغلب از جنس ابريشم و در ابعاد كوچك بافته مي شود از مهم ترين صنايع دستي مردم اين روستاست. همچنين انواع گليم �

مسجد طباطبايي با گنبد پنجاه ستوني به جاي صحن زنانه (قديم) در جنوب روضه مطهره ساخته شده است . باني اين گنبد مرتفع و مسجد با عظمت مرحوم (حجه الاسلام حاج آقا محمد طباطبايي) فرزند مرحوم (آيت الله حاج آقا حسين قمي ) است .بناي اين مسجد از سال 1360 تا 1370 ه. ق طول كشيد .

اين مسجد به جاي موزه سابق ساخته شده و با كاشي كاريهاي جديد جلوه زيبايي دارد . بيشتر مراسم مذهبي حرم مطهر در اين محل برگزار مي شود .

امامزاده اسماعيل در بالاي روستاي بيدقان در 6 كيلومتري قم در ميان كوه قرار دارد . در اين زيارتگاه سه تن به اسامي شاهزاده اسماعيل و فرزندش حمزه از نوادگان علي بن جعفر (ع) و شاهزاده محمد از نوادگان امام كاظم(ع) مد فونند . بقعه از بناهاي دوره هلاكو خان مغول يعني سده هفتم ه. ق و با سنگ و گچ بنا شده است .