ايران گشت

در خيابان آيت الله حيدري ايلام در ميان درختان زيبا كاخي ساده توجه هر رهگذر را به خود جلب مي كند . وجود كانالهاي آب سراب ايلام را در اين مسير هدايت مي كردند و باغهاي اطراف كاخ با اين آب مشروب مي شوند . اين كاخ بنا به دستور والي غلامرضا خان در سال 1326 ه . ق احداث گرديده است . سابقا فضايي كه كاخ در آن قرار گرفته كاملا باز و باغهاي ميوه اطراف آن زيبايي خاص به آن بخشيده بود اما اكنون با توسعه شهري فضاي باز آن تبديل به ساختمان و خيابان شده است و كاخ فلاحتي نماي سابق خود را از دست داده است . اين كاخ چون در محوطه سازمان جهاد كشاورزي استان قرار گرفته به كاخ فلاحتي (كشاورزي ) هم مشهور است . اين كاخ در زميني به مساحت 810 متر مربع با زير بناي حدود 337 متر مربع احداث شده است و نقشه دروني كاخ به صورت دو اتاق تودرتو در اطراف و يك هالي بزرگ در وسط مي باشد و در جلوي هال يك ايوان قرار گرفته كه در اتاق ها و هال به آن باز مي شوند. دو طرف اتاق ها به صورت چند ضلعي منظم بيرون آمده و بين آنها دو تراس قرار دارد و در هر دو طرف پنجره اي به ابعاد 1 * 2 متر تعبيه شده كه با طاقي نيم دايره اي و گچ بري هاي زيبايي با نقوش انساني و گل و گياه مزين شده است .سقف تراس بر دو ستون تكيه زده كه سرستونها به شيوه كوفي ساخته شده ولي داخل اتاق ها بسيار ساده و بدون تزيين است سقف كاخ به صورت طاق ضربي با تيرهاي چوبي و ملات اندود شده و از سطحي شيب دار با ورق گالوانيزه پوشانده شده است . در ساخت اين بنا از مصالحي نظير آجرهاي مربع شكل . سنگهاي تراشيده شده . چوب . گچ و ورق گالوانيزه براي پشت بام استفاده شده و كف كاخ نيز با آجر فرش گرديده است . اين كاخ داراي پنج اتاق و يك ايوان به شكل مستطيل است . كف پياده رو و صحن آن چنان كه بعضا مشخص گرديده آجرفرش بوده و به علت استفاده بي رويه و خرابي سطح آن بعدا با موزاييك بازسازي شده است .

پل زيباي گاوميشان بر روي رودخانه سيمره پس از تلاقي با رود كشكان ساخته شده است . محمدعلي ساكي وجه تسميه آن را برگرفته از كلمه (گو ميشه) يعني محل پرورش گاوميش و سر اورل استين نام اوليه اين پل را گاماسا مي نويسد . گاماس از دو كلمه گا يعني گاو و ماس به معني ماهي تشكيل شده است . گاوميش يا گاو ميشو نام هاي ديگر اين پل هستند . بعضي بر اين باورند كه گاوميش نر در قديم جفت خود را گم مي كند و در پي يافتن آن تمامي دره ها و غارها را در هم مي نوردد و سرانجام آن را در غاري در اين محدوده مي يابد . از آن پس اين منطقه را گاو ميشو ناميده اند . سيف الله كامبخش فرد درباره اين پل مي گويد : بقاياي لوليه اين پل مربوط به دوران ساساني است . قوس هاي جناقي آجري و ساير تعميرات سنگي نماي فعلي پل . نشانگر مرمت آن در دوره هاي بعدي و به خصوص در دوره اتابكان لر كوچك است . حميد ايزدپناه معتقد است : پايه هاي پلي كه مربوط به دوره ساسانيان است در جنوب اين پل هنوز به چشم مي خورد ولي پل گاوميشان تازه تر و مربوط به اوايل اسلام است . اين پل از پنج چشمه بزرگ تشكيل شده بود . اكنون فقط يك چشمه سالم از آن باقي مانده است . ارتباط چشمه ها با مسير حركت آب و طغيان آن محرز مي باشد . اين پل بسيار فني و پيچيده ساخته شده به طوري كه رقيبي جدي براي پل هاي مهم به شمار مي آيد . اين پل شباهت زيادي نيز به پل شادروان در شوشتر دارد و در همان دوران ساخته شده است . پايه ها و تكيه گاههاي اصلي پل . مدور و قطور و مصالح آن از سنگهاي مكعبي بزرگ و تراشيده هستند .در ابعاد تقريبا مساوي به صورت رگ چين به روي هم چيده شده و پايه هاي اصلي پل را به وجود آورده اند . داخل اين پايه ها با قلوه سنگ و ملا ط گچ پر شده است . مصالح اصلي پل سنگ و ملاط گچ است و در سقف طاق ها از آجر استفاده شده است . طاق هاي جناقي . دالان ها و راهروها همگي از آجرهايي به ابعاد 25 * 20 سانتي متر ساخته شده اند و نماي داخلي پل بوسيله ملات گچ مزين شده است . اين پل طاقچه هاي مسدود و باز و موج شكنهايي دارد كه به وسيله راهروها با چند پله به هم متصل مي شوند . وجود پله ها در ميان دالان ستون مياني . بيانگر اين امر است كه اين پل فقط يك پل ارتباطي نبوده و با توجه به راهروهاي داخلي . پلكان و ...... كاروانسرا از آن به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده مي كرده اند . پلي كه هم اكنون بر روي سيمره قرار دارد يكي از بهترين پل هاي ايران است و آن را حسين خان بزرگ والي معروف ايلام و لرستان به سال 1008 ه . ق تعمير نموده و طول آن 165 گام است . به اعتقاد بعضي از مورخان اين پل در سال 334 ه . ق بر اثر زلزله از بين رفته است . جدا شدن پل از هم و پراكندگي آن شايد دليلي بر وقوع زلزله باشد .

اين تالاب به وسعت 3 هكتار در فاصله 24 كيلومتري بخش سراب باغ از شهرستان آبدانان واقع گرديده اند. سراب هاي مذكور به صورت جوشان از سازندهاي گچساران سرچشمه گرفته و در مجموع دو درياچه بيضي شكل كه توسط رودخانه سياوگاواز هم جدا مي شوند را به وجود آورده است . در محدوده تالاب ها اكوسيستم متنوعي از حيات وحش را مي توان مشاهده نمود كه آبزيان وابسته به تالاب نوعي هم پيوندي و همبستگي اكولوژيكي و بيولوژيكي ميان درياچه و نواحي اطراف آن را برقرار مي سازد . اين موضوع از نظر فرآيندهاي زيست محيطي حايز اهميت فراواني است . با توجه به شرايط محيطي اطراف تالاب ها و وجود منابع غذايي فراوان و پذيرش پرندگان مهاجر آبچر و كنار آبچر و همچنين قابليت زيستگاهي بالاي آن از نظر زيست محيطي مي تواند به عنوان يك اكوسيستم خاص تلقي شود .

پارك جنگلي چقاسبز يكي از فضاهاي زيبا و دلنشين ايلام است كه شرايط طبيعي مناسبي را جهت گذران اوقات فراغت مردم فراهم اورده است . در مجاورت اين پارك جنگلي كه حدود 4000 هكتار وسعت دارد . نمايشگاه هاي دايمي و يك شهر بازي با تاسيسات مربوطه احداث شده است . در ميان اين جنگل انبوه كه از درختان بلوط . پسته . زالزالك و انواع گونه هاي گياهي پوشيده شده است درختاني همچون كاج . سرو . اقاقيا . ارجن . بادام كوهي و گردو كاشته شده است . اين پارك جنگلي پرندگان كمياب و زيبايي مانند بوتيمار نيز دارد .

اين منطقه بزرگترين و وسيع ترين اكوسيستم استان است كه به لحاظ وجود شرايط خاص توپوگرافي . فون و فلور غني و منابع آبي فراوان و تنوع اقليمي داراي زيستگاههاي متنوعي مي باشد . اين قابليت ها موجب گرديده اند كه بيش از 40 زيست گاه مهم و حايز اهميت در منطقه به وجود آيد و ميان اجزاي طبيعي و سازه هاي محيطي آن پيوندي منسجم و موزون وجود داشته باشد از طرفي وجود چشم اندازهاي طبيعي و يونيك و جاذبه هاي مناظر طبيعي ارزشمند در داخل و حاشيه منطقه بر جذابيت و طراوت اين اكوسيستم بزرگ افزوده است .

مساحت اين تالاب حدود يك هكتار و ارتفاع آن از سطح دريا 675 متر است . اين تالاب از نظر جنبه هاي زيستي جهت زيست پرندگان بومي و مهاجر حايز اهميت است . آب آن به صورت چشمه بوده و داراي آب دايمي است بنابر اين موجب فراهم آمدن شرايط زيستي مناسب براي رشد انواع گياهان از جمله گياهان علفي و گرامينه . تيره جگن و ني شده است . اين پوشش گياهي و چشمه تواما چشم انداز زيبايي را در منطقه بوجود آورده اند و زيستگاه مناسبي را براي انواع مختلف حيات وحش فراهم نموده اند